Kondüksiyon

Kondüksiyon, maddenin atomları veya molekülleri arasındaki etkileşim yoluyla termal enerjinin bir noktadan diğerine aktarıldığı bir ısı aktarım mekanizmasıdır. Kondüksiyon; katılar, sıvılar ve gazlarda meydana gelir.

Kondüksiyon sırasında maddede hiçbir bulk hareketi gerçekleşmez. Gazlar ısıyı, enerji yüklü moleküllerin doğrudan çarpışmasıyla aktarır ve seyreltik ortam olmaları nedeniyle termal iletkenlikleri katılara kıyasla daha düşüktür. Sıvılardaki enerji kondüksiyonu, gazlardakiyle aynı şekilde gerçekleşir ancak süreç biraz daha karmaşıktır. Çünkü moleküller birbirine daha yakındır ve moleküler kuvvet alanları, çarpışma sürecindeki enerji alışverişine güçlü bir şekilde etki eder. Ametal katılar, ısıyı kafes titreşimleri yoluyla aktarır; bu nedenle ısı yayılırken ortamda bir hareket meydana gelmez. Metaller, termal enerji taşıyan serbest elektronlara sahip oldukları için normal sıcaklıklarda ametallere kıyasla daha iyi iletkenlerdir.

Kondüksiyonla ısı aktarımı, ısı kondüksiyonu hızının Qkondüksiyon ısı aktarım alanı (A) ve sıcaklık gradyanıyla (dT/dx) orantılı olduğunu bildiren Fourier kanununa uygundur:

Qkondüksiyon = - K A (dT/dx)

Burada, termal iletkenlik K bir malzemenin ısı iletme yeteneğini ölçer. K birimleri W/m.ºC veya (Btu/s)/in.ºF'dir. Aşağıda gösterilen düzlemsel katman için ısı kondüksiyonu hızı şu şekilde hesaplanır:

Qkondüksiyon = - K A ( TH - TC )/L

Aşağıdaki şekilde sıvılar, ametal katılar ve saf metallerin normal sıcaklık ve basınç altındaki termal iletkenlik aralık değerleri gösterilmektedir.

Termal İletkenliğin (K) Sıcaklığa Bağımlılığı

Çoğu malzeme için K sıcaklıkla birlikte değişir. Düşük basınçlı gazlarda sıcaklıkla birlikte artar fakat metaller veya sıvılarda yükselebilir.

Aşağıdaki tabloda bazı malzemeler için termal iletkenlik (W/m.ºK cinsinden) ile sıcaklık (ºK cinsinden) ilişkileri listelenmektedir:

Metal Sıcaklık (ºK)
103 173 273 373 473 573 673 873
Paslanmaz Çelik       15 17 19 21 25
Kurşun 40 37 36 34 33 32 17 (sıvı) 20 (sıvı)
Platin 78 73 72 72 72 73 74 77
Çinko 124 122 122 117 110 106 100 60 (sıvı)
Silikon 856 342 168 112 82 66 54 38